पोखरामा घुम्ती साहित्य उत्सव

पोखरा । फाइनप्रिन्ट बुक्सको आयोजना र र्‍याण्डम रिडर्स सोसाइटीको सह–आयोजनामा पोखरामा बुधबार ‘फाइनप्रिन्ट फिभर घुम्ती साहित्य उत्सव’ भएको छ । उत्सवमा तीन वटा सत्रमा छलफल गरिएको थियो । पहिलो सत्रमा सुबिन भट्टराईको पछिल्लो कृति ‘चमेली फूल बैजनी रुमाल’ पुस्तकमाथि लेखक भट्टराईसँग नायिका सनिशा भट्टराईले संवाद गरेकी थिइन् ।

साहित्यकार सुबिन भट्टराईको मस्तिष्कमा लामो समयदेखि खेलिरहेका कथा सुबिन पुस्तकका लागि कथा लेखनमा लागेको बताए । ‘कुनै पनि कथा मस्तिष्कमा लिंगरिङ गरेर बसिरह्यो भने आफूले आफूलाई त्यो विषय लेख्नुपर्छ भनेर निर्देशन दिन्छ,’ सुबिनले पुस्तक लेख्नुअघिको कुरा सम्झिँदै भने, ‘यसमा भएका कथाहरू पनि लामो समयदेखि मेरो मष्तिष्कमा रहेको थियो । पटक्कै जान मानेनन् र अब तैले लेख्नुपर्छ भनेर मलाई महसूस भयो र लेखेँ ।’ पुस्तकमा समेटिएको कथा हरेक मानवको वरिपरि हुने सुबिनको अनुभव छ, ‘हामी सबैसँग कथा छ । कसैले लेख्छ, कसैले भन्छ, आआफ्नो कुरा हुने रैछ ।’ उनले सुनाए ।

दोस्रो सत्रमा डा. नवराज केसीद्वारा लिखित ‘स्वस्पर्शको स्पर्श’ पुस्तकमा आधारित रहेर लेखक डा. केसीसँग साहित्यकार उपेन्द्र पौडेलले संवाद गरेका थिए । संवादमा पुस्तकका लेखक डा. नवराज कसी जीवनको उत्तर दिने क्रममा ‘खुसी भेट्नु अलिकति र अरुलाई खुसी दिनु अत्यधिक’ हो भन्नेमा केन्द्रित थिए । आफूलाई आवश्यक परेको बस्तु उही बेला प्राप्त गर्नु नै जीवनको उद्देश्य भएको उनको भनाइ थियो । उनले भने, ‘नहुँदा जति महत्व दिन्छौं, त्यो हुँदाखेरी नै त्यसलाई महत्व दिऔं भन्नु नै जीवनको सबैभन्दा ठूलो उद्देश्य हो ।’

उनले आफ्नो पछिल्लो पुस्तकमा आमाको माया पनि झल्काएको सुनाए । पुस्तक लेख्ने क्रममा उनले धेरैभन्दा धेरैको जीवनका कथा संकलन गरी लेखन सुरु गरेको पनि उनले बताए । ती पात्रहरूकै अनुमतिमा कथा पुस्तकमा समेटिएको उनको भनाइ थियो । जसले गर्दा अन्यले प्रेरणा प्राप्त गर्न सकून् भन्ने उद्देश्य रहेको थियो ।

आफ्नो पुस्तक पढेर निशब्द हुँदै जीवन बदलेको उदाहरण पनि आफूलाई इमेलमार्फत जानकारी गराएको प्रसंग पनि उनले सुनाए । ‘मैले केही दिन यता मेरो इमेलमा धेरै म्यासेजहरू पाइरहेको छु। त्यसमध्ये एउटा बहिनीले लेखेको मन छुने म्यासेज छ, ‘मैले आत्महत्या गर्न डोरी किनिसकेकी थिएँ । स्वस्पर्श पढेँ डोरी हटाएँ र बाँच्न सुरु गरेँ । त्यसपछि उनको फेसबुक प्रोफाइल निरन्तर हेररहेको छु उनी नाचेको घुमेको फोटोहरू देख्छु । शायद मलाई संकलकबाट लेखक ती बहिनीले बनायो कि जस्तो लाग्छ ।’

उत्सवको अन्तिम सत्रमा पछिल्लो समय प्रकाशित ‘युगदेखि युगसम्म’ पुस्तक माथि राजेश हमालले पत्रकार अपिल त्रिपाठीले संवाद गरे । संवादमा अभिनेता हमालले आफ्ना विगतका धेरै कुरा सुनाए । उनीहरूबिचको कुराकानी ‘युगदेखि युगसम्म’ मा आधारित थियो । उक्त पुस्तक राजेश हमालको जीवन, सिनेमा र जीवनका विविध आयायलाई समेटिएर लेखिएको छ ।

उक्त सेसनमा राजेशले आफ्नो व्यक्तिगत जीवनसँगै राजनीतिक अवस्थाको बारेमा पनि चित्रण गरे । उनले राजनीतिमा चासो नराखे पनि राजनीतिले चासो राख्ने उल्लेख गरे । ‘राजनीति एउटा यस्तो जटिल विषय हो, तपाईंले राजनीतिलाई चासो नराखेता पनि राजनीतिले तपाईंलाई चासो राख्छ,’ उनले भने । राजनीति देशको मेरुदण्ड भएकाले कुनै पनि व्यक्ति राजनीतिक घेराबाट उम्किन नसक्ने अभिनेता हमालले बताए ।