सभापति देउवाले बढाए सक्रियता

काठमाडौं । जेनजी आन्दोलनपछि पार्टीमा कार्यवाहक सभापति तोकेर केही समय राजनीतिक भेटघाटबाट टाढिएका नेपाली कांग्रेसका सभापति शेरबहादुर देउवा पुनः सक्रिय भएका छन् । पार्टीभित्र विशेष महाधिवेशनको विषय चर्कँदै जाँदा निकास खोज्ने प्रयास निरर्थक भएपछि गाँठो फुकाउन पार्टीभित्रैबाट उनको सक्रियता खोजी भएको हो ।

सभापति देउवाले बिहीबार विशेष महाधिवेशनको विषयमा आफूनिकट पूर्वपदाधिकारीसँग दिउँसो र महामन्त्री गगन थापा र विश्वप्रकाश शर्मासँग बेलुका छुट्टाछुट्टै छलफल गरेका छन् ।

असोज २८ गते उपसभापति पूर्णबहादुर खड् कालाई कार्यवाहक सभापतिको जिम्मेवारी तोकेर देउवा उपचारका लागि सिंगापुर गएका थिए । उनको अनुपस्थितिमा करिब डेढ महिनादेखि चलेको केन्द्रीय समिति बैठकले कुनै निष्कर्ष निकाल्न सकेन । कार्यवाहक सभापति खड्काले पार्टीभित्र उठेको ‘विशेष महाधिवेशन की नियमित ?’ भन्ने विषय टुंगोमा पुर्‍याउन नसक्दा सभापति देउवाको भूमिकाको खोजी भइरहेको थियो ।

बिहीबार साँझ पार्टी सभापति देउवा निवासमा सभापति देउवा, कार्यवाहक सभापति खड्का र महामन्त्रीद्वय थापा र शर्माबीचको छलफलमा सहमति जुट्न सकेन । छलफलमा सभापतिले नै विशेष महाधिवेशनको माग गर्दा पार्टीभित्र मतभेद नहुने भन्दै महामन्त्री थापाले विशेष महाधिवेशन आह्वान गर्न आग्रह गरेका छन् । तर, देउवाले थापाको प्रस्तावमा प्रष्ट जवाफ दिएनन् ।

छलफलमा कुनै सहमति जुट्न सकेन,’ सभापति देउवा निकट स्रोतले भन्यो, ‘आ–आफ्नो समूहमा थप छलफल गरेर भोलि (शुक्रबार) पुनः बैठक बस्ने गरी सकिएको छ ।’ बैठकमा सहमति नजुटेपछि शुक्रबारका लागि तय भएको केन्द्रीय समिति बैठक थप दुई दिन पर धकेलिएको छ । शुक्रबार दिउँसो २ बजे बस्ने तय भएको बैठक आइतबार दिउँसो २ बजे बस्नेगरि मिति परिवर्तन गरिएको मुख्यसचिव कृष्णप्रसाद पौडेलले जानकारी दिए । तर कार्यवाहक सभापति खड्काले भने सामाजिक सञ्जालमा लेखेका छन् ‘जबसम्म सर्वसम्मत निर्णय गर्ने अवस्था बन्दैन म बैठक सारिरहन्छु कार्यवाहक रहेसम्म ।’

संस्थापन पक्ष फागुन २१ गतेको निर्वाचन अगाडि महाधिवेशन गर्ने कार्यतालिका ल्याउन सकारात्मक बनेपछि मध्यमार्गी प्रस्तावको तयारीका लागि सभापति, कार्यवाहक सभापति र महामन्त्रीबीच छलफल भएको थियो । गत असोज २८ गतेदेखि सुरु कांग्रेस केन्द्रीय कार्यसमिति बैठकमा १५औँ महाधिवेशनका लागि दुईवटा प्रस्ताव पेस भएका छन् । केन्द्रीय समितिमा कात्तिक १९ गते महामन्त्री थापाले पुस १६–१९ सम्म महाधिवेशन गर्ने कार्यतालिका पेस गरेका थिए । त्यसको काउन्टरमा सहमहामन्त्री महेन्द्र यादवले वैशाख २७– ३० गतेसम्म महाधिवेशन गर्ने कार्यतालिका पेस गरेका थिए । नियमित महाधिवेशनका लागि संस्थापन पक्ष तयार नदेखिएपछि महामन्त्री थापाले अब विशेष महाधिवेशन निर्विकल्प बनिसकेको बताइरहेका छन् ।

संस्थापनभित्र सकस

५४ प्रतिशत महाधिवेशन प्रतिनिधिले विशेष महाधिवेशनको मागसहितको हस्ताक्षर केन्द्रीय कार्यालयमा बुझाएपछि १५औं महाधिवेशन छिटै गर्नुपर्ने दबाबमा संस्थापन समूह छ । महामन्त्री थापा र शर्मा नेतृत्वको समूह फागुन २१ को निर्वाचन अघि पार्टीमा नयाँ नेतृत्व ल्याएरै छाड्ने अडानमा रहँदा कांग्रेसभित्र विवाद उत्कर्षमा छ ।

यहीबिच सभापति देउवाले बिहीबार आफ्नो समूहका पदाधिकारीहरू तथा पूर्वपदाधिकारीहरूसँग छलफल गरे । बैठकमा पूर्वउपसभापतिहरू विमलेन्द्र निधि, गोपालमान श्रेष्ठ, विजयकुमार गच्छदार, प्रकाशमान सिंह, पूर्वमहामन्त्रीहरू डा. शशांक कोइराला, कृष्णप्रसाद सिटौलासहित वर्तमान पदाधिकारीहरू प्रवक्ता डा. प्रकाशशरण महत, प्रचार विभाग प्रमुख मीन विश्वकर्मालगायत सहभागी थिए । उनीहरूले चुनावअघि महाधिवेशन गर्न नहुने पुरानै धारणा सभापति देउवासँग दाहोर्‍याएका छन् ।

बैठकमा सहभागी प्रवक्ता महतले सभापति देउवाले निर्वाचन नजिक आइसकेकाले पार्टीमा सहमति जुटाएर चुनावमा जाउँ, विभाजित भएर जाँदा त्यसले चुनावमा असर पर्छ भन्नेमा जोड दिएको बताए । ‘निर्वाचनमा जाने निर्णय पार्टीले गरिसक्यो । हाम्रो सम्पूर्ण शक्ति निर्वाचनमा लाग्नुपर्ने अवस्था छ । अहिले पार्टीको क्रियाशील सदस्यता टुंगिएको छैन । सात चरणमा सात तहमा हाम्रो निर्वाचन हुन्छ,’ प्रवक्ता महतले भने,‘यसले गर्दा निर्वाचनपछि महाधिवेशन गरौं भन्ने केन्द्रीय समितिमा धेरै साथीहरूले भन्दै आउनुभएको छ । अहिले निष्कर्षमा पुगेको छैनौं ।’ सहमतिका लागि कार्यवाहक सभापति खड्काले संवाद गरिररहेकाले केही निष्कर्ष निस्कने विश्वास पनि उनले व्यक्त गरे । मंसिर ६ गते बसेको केन्द्रीय कार्यसमिति बैठकमा राष्ट्रियसभा र प्रतिनिधिसभा निर्वाचनमा सहभागी हुने निर्णय गर्दै महाधिवेशनबारे देखिएको विवाद अनौपचारिक रूपमा मिलाउन भन्दै मंसिर ११ गते बिहीबारसम्म स्थगित गरिएको थियो ।

विशेष महाधिवेशन पक्षधरको अप्ठ्यारो सर्त 

विशेष महाधिवेशन पक्षधरले दबाब कायम राख्न असम्भव हुने सर्त अघि सारेका छन् । उनीहरूले बिहीबार विज्ञप्ति जारी गर्दै देउवा नेतृत्वको अहिलेको केन्द्रीय कार्यसमितिको म्याद थप नगरी नियमित महाधिवेशन गरे स्वीकार्य हुने बताएका छन् । २०७८ मंसिर २४–२८ सम्म १४औं महाधिवेशन भएकाले त्यसको चार वर्ष २०८२ मंसिर २८ मा कार्यकाल सकिन्छ । जुन अवधिमा नियमित महाधिवेशन हुन असम्भवप्राय देखिन्छ ।

उक्त अवधिमा १५औं महाधिवेशन गरे मात्र विशेष महाधिवेशनको माग निष्क्रिय हुने अन्यथा विशेष महाधिवेशनमा जानुपर्ने उनीहरूको अडान छ ।

‘सुदृढ, एकताबद्ध र जनअपेक्षित नेपाली कांग्रेस निर्माणका लागि विधानले तोकेको समयसीमा—पुस २८ भित्र विशेष महाधिवेशन अनिवार्य रूपमा सम्पन्न हुनैपर्छ,’ विज्ञप्तिमा भनिएको छ, ‘कुनै पनि बाहना वा अविश्वसनीय नियमित महाधिवेशनको तालिकामा विशेष महाधिवेशनको माग निष्क्रिय हुन सक्दैन । वर्तमान कार्यसमितिको समयावधि थप नगरी नियमित महाधिवेशन सम्पन्न भई नयाँ नेतृत्व निर्वाचित हुने भएमा मात्र विशेष महाधिवेशनको माग स्वतः निष्क्रिय हुनेछ । अन्यथा, पार्टी विधानले दिएको वैधानिक अधिकार—विशेष महाधिवेशन—कसैले पनि रोक्न वा अतिक्रमण गर्न पाउँदैन ।’ विशेष महाधिवेशन पक्षधरले आफूहरूले केवल महाधिवेशनको कार्यतालिका मागेका नभई महाधिवेशन मागेको बताएका छन् ।