एमाले–माओवादी फुटाउने विप्लवको प्लान

काठमाडौं । प्रमुख प्रतिपक्षी दल माओवादी केन्द्रको ध्यान मिसन ०८४ मा छ । टुटफुटका माओवादी जोड्दै पार्टी एकता गर्ने र बलियो शक्ति बनाउने अध्यक्ष प्रचण्डको चाहना हो । तर पार्टीमा भने अन्तरसंघर्ष हाबी देखिन्छ । 

उपमहासचिव जनार्दन उनको आलोचनामा छन् । पेलेरै अघि बढ्ने शैलीका प्रचण्डले सिंगो पार्टी पंक्ति आफ्नो कब्जामा लिएका छन् । माओवादी पदाधिकारी र केन्द्रीय समिति बैठकले यो कुरा पुष्टि गरिसकेको छ । यतिबेला अध्यक्ष प्रचण्ड ओली पथमा देखिएका छन् । 

प्रमुख प्रतिपक्षी दल माओवादी केन्द्र भित्रको अन्तर संघर्षले यतिबेला राम्रै स्थान पाएको छ । माओवादी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल प्रचण्ड र उपमहासचिव जनार्दन शर्मा प्रभाकर विचको टसलले पार्टी केन्द्रदेखि तल्लो तहसम्म बहस छेडियो । 

साउन १४ को पदाधिकारी बैठक र साउन १६ देखि १९ सम्म चलेको स्थायी समिति बैठकमा प्रचण्ड–प्रभाकर वारको चियो चर्चा पनि भयो । अन्तर कलहको बहस यतिसम्म पुग्यो कि माओवादी हेडक्वाटर पक्षका नेताहरुले जनार्दनलाई पार्टी फुटाउन लागेको आरोप लगाए । साथै नेतृत्व विरुद्ध धावा बोलेको भन्दै प्रभाकरलाई आत्मआलोचना गर्न समेत दबाब दिए । जनार्दनले पनि पार्टीले ०६४ पछि ब्यहोरेको क्षतिको बिषयमा समिक्षा हुनु पर्ने र नेतृत्वले त्यसको जिम्मा लिनु अड्डी कसिरहे । 

हुनत प्रचण्ड–जनार्दनबीचको टसल भर्खरैको होइन । पार्टी नेतृत्व र पार्टी निर्णयमा असहमति जनाउँदै जनार्दनले ४ वर्षदेखि पार्टी माइन्यूटमा हस्ताक्षर समेत गरेका थिएनन् । अन्ततः ४ बर्षदेखि पदाधिकारी, स्थायी समिति सहित केन्द्रीय समितिको बैठकको निर्णयमा हस्ताक्षर नगरेकोमा भने जनार्दनले आत्मालोचना गर्दै हस्ताक्षर गर्ने अवस्थामा पुगे । 

प्रचण्ड–प्रभाकर वार शृंखला, जनार्दनको हल्ला बढि 

जनार्दनले पटकपटक पार्टी बैठकमा असहमति राख्दै समिक्षाको खोजी गर्दा प्रचण्ड उनलाई गलाउने तर्फ अगाडि बढे । माओवादी केन्द्रको मध्यपहाडी लोकमार्ग केन्द्रित अभियानका क्रममा जनार्दनकै गृह जिल्ला रुकुम पुगेर प्रचण्डले जनार्दनलाई चेतावनी दिएका थिए । पार्टी छाडेर जाँदा नेताहरु मात्रै जाने तर कार्यकर्ताहरु भने क्रान्तिकारी हुने र मुलुपार्टीमै रहने भन्दै प्रचण्डले जनार्दनलाई चुनौति दिएका थिए ।

त्यसपछिका दिनमा पटकपटक प्रचण्डले जनार्दनलाई पार्टी भित्र पेलानको रणनीति अपनाए । फलस्वरुप स्थायी समतिको बैठकमा जनार्दनलाई आत्मालोचना नगरे स्पष्टीकरण नै लिने तर्फ उद्घत भए प्रचण्ड । 

त्यसपछि आत्मालोचनासहित बैठकका निर्णयहरुमा हस्ताक्षर गर्न तयार भए जर्नादन । एमालेमा भीम रावल बन्ने खतरा देखिएपछि कारबाहीको डरले जनार्दन बैठकका निर्णयमा हस्ताक्षर गर्ने निश्कर्षमा पुगेका हुन् । कतिपयले जर्नादनले महासचिवको तीर हानेर प्रचण्ड तर्साउन खोजेको समेत विश्लेषण गरेका छन् । 

यतिबेला प्रचण्ड पक्षका नेताहरु जनार्दनको हार र प्रचण्डको जित भएको विश्लेषण गरिरहेका छन् । तर आलोचनात्मक चेत बोकेका नेताहरु भने माओवादीमा अझै ठुलो बिष्फोट आवश्यक रहेको चेतावनी दिइरहेका छन् । 

यता, राजनीतिक विश्लेषकहरुले माओवादी भित्रको विवादलाई आआफ्नै ढंगले विश्लेषण गरिरहेका छन् । राजनीतिक विश्लेषक प्राध्यापक डाक्टर जगदीशचन्द्र भण्डारी प्रचण्ड–प्रभाकर विचको लँडाईको जड नेतृत्व रक्षा र चाहना रहेको बताउँछन् । 

प्रचण्डको प्रस्तावमा विप्लवको कैँची 

जनार्दनलाई चैतर्फी घेराबन्दीमा पार्न सफल भएका अध्यक्ष प्रचण्डले माओवादी पदाधिकारी र स्थायी समिति बैठकमा समाजवादी मोर्चामा आवद्ध दल नेकपा र नेकपा एस संग एकताको व्रिफिङ गरेका थिए । विगतमा प्रचण्डका कट्टर आलोचक माओवादी नेताहरुले पनि प्रचण्डको व्रिफिङलाई स्वागत गर्दै राजनेताको रुपमा प्रशंशा पनि गरेका छन् । 

स्थायी समिति बैठकको २६ बुँदामा नेत्रविक्रम चन्द्र विप्लव नेतृत्वको नेकपासंग पार्टी एकता गर्ने सर्वसम्वती निर्णय समेत गरियो भने नेकपा एससंग एकता वार्ता प्रक्रिया अघि बढाउने निर्णय भयो । यो निर्णयले माओवादी एकताको औपचारिक शुभारम्भ भएको भन्दै नेताहरु हौसिन पुगे । तर तत्कालै बसेको विप्लव नेतृत्वको नेकपाले स्थायी समिति बैठक मार्फत माओवादीसँग एकता तत्काल असम्भवको निष्कर्ष निकालिदियो । 

यसले माओवादी अध्यक्ष प्रचण्डलाई गतिलो झापड दिएको छ भने कार्यकर्तालाई निरास पारिदिएको छ । यद्यपि राष्ट्रिय राजनीतिमा अस्तित्व रक्षामा रहेका विप्लव समूहले तत्काल एकता असम्भव रहेको निश्कर्ष निकाले पनि थप छलफलका लागि भन्दै केन्द्रीय समितिको बैठक बोलाएको छ । तर माओवादीको निर्णय सार्वजनिक भए लगत्तै विप्लवले एकताको सम्भावना नरहेको सार्वजनिक गर्नुले जनार्दन समूहलाई साथ दिने रणनीतिका रुपमा लिइएको छ । 

ओली पथमा प्रचण्ड 

पदाधिकारी र स्थायी समिति बैठकमा अध्यक्ष प्रचण्डको एकलौटी निर्णय हाबी भयो । विशेष महाधिवेशन र नेतृत्व माथि धावा बोलेका जर्नादन आत्मालोचनाको मोडमा पुगे । अध्यक्ष प्रचण्डले जनार्दनलाई साइजमा ल्याउन पार्टीका शिर्ष नेताहरु नै मैदानमा उतार्दा सफल भए । चौतर्फी घेराबन्दीमा परेका जनार्दनले अन्ततः स्थायी समिति बैठकको सफलतापुर्वक सम्पन्न भएको भन्दै आत्माआलोचना स्वीकार गरे । 

यस्तोमा माओवादीमा प्रचण्ड–प्रभाकर वारले प्रचण्ड अर्काे ठुलो कम्युनिष्ट दल नेकपा एमाले अध्यक्ष तथा प्रधानमन्त्री केपी ओलीको पथमा पुगेको स्पष्ट भएको छ । ओलीले पुर्वराष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीलाई एमाले सक्रिय राजनीतिको ढोका बन्द गर्नेदेखि आफुखुसी ७० बर्षे उमेरहद र कार्यकारी प्रावधान हटाएर आजीवन पार्टी नेतृत्व सम्हाल्ने दौडलाई सहज बनाएका थिए । एमालेमा ओलीराजको चर्चा भइरहेका बेला माओवादीमा प्रचण्ड पथ हाबी भएको विश्लेषण भएको छ ।  

एमाले र माओवादी फुटाउने विप्लवको प्लान

प्रचण्डको पार्टी एकताको प्रस्ताव लत्याएका विप्लवको छुट्टै तयारी देखिन्छ । विप्लव आफ्नो नेतृत्वको नयाँ कम्युनिष्ट ध्रुबीकरणको तयारीमा छन् । माओवादीका अन्य धार मोहन बैद्य, आहुती सहित धर्मेन्द्र  वास्तोला पक्षलाई पोल्टामा पार्ने उनको दाउ छ । अर्कातर्फ पछिल्लो पटक विप्लवले एमालेमा इतर पक्षमा रहेका ईश्वर पोखरेल र माओवादीमा इतरमा रहेका प्रभाकरसंग छुट्टै भेटघाट गरेका थिए । 

उक्त भेटमा नयाँ बाम शक्तिको तयारी बारे बहस भएको चर्चा भएको थियो । सोमबार बसेको विप्लव नेकपा स्थायी समिति बैठकको निर्णयले समेत त्यो पुष्टि गर्छ । यस्तो अवस्थामा प्रचण्ड नेतृत्वको माओवादी र ओली नेतृत्वको एमाले फुटाएर नयाँ बाम शक्ति निर्माण गर्ने रणनीतिमा विप्लव लगेको कुरामा थप बल पुगेको छ । 

उसो माओवादी भित्रको अन्तरविरोध यतिकै रोकिनेवाला भने देखिदैन । जनार्दनको मौनता र प्रचण्डको आक्रमकताले पार्टीमा ठुलै हलचल ल्याउने आशंका कायमै छ । तर राष्ट्रिय राजनीतिमा अस्तित्व रक्षाको अवस्थामा पुगेको माओवादी भित्रको यस्ता विवादले उसैलाई घाटा हुने देखिन्छ । 

०६४ को पहिलो संविधानसभा चुनावमा पहिलो दल बनेयता माओवादी ३२ सिटका साथ तेस्रो शक्तिमा खुम्चिएको छ । जुन संख्यालाई प्रचण्डले जादुमयी संख्या अर्थात म्याजिक नम्बर बताउने गरेका छन् ।